Hollanda’nın bir su ülkesi olduğunu biliyoruz. Nederland
isminin Hollandaca anlamı da “alçak toprak, alçaktaki ülke” yani deniz
seviyesinden aşağıda anlamına gelmektedir. Hollanda topraklarının %20’si
denizin doldurulması veya bataklıkların kurutulması ile elde edilmiştir. Hatta
Amsterdam Schiphol Havalimanı, 1916’da Haarlemmermeer Gölünün (Haarlemmermeer
Lake) kuruduğu arazide yapılmaya başlanmıştır. Bu göl 1800’lü yıllarda
fırtınalarla birlikte Amsterdam ve Leiden gibi şehirleri sele teslim ettiği
için gölün kurutulması kararı alınmış ve sonrasında kazanılan topraklarda
yerleşimler oluşmaya başlamıştır. Bugün halen gölün kuru kalmasını sağlamak
için pompa istasyonları çalışmaya devam etmektedir.
Amsterdam Schiphol Havalimanı Konumu
Su Hollanda’nın bir parçasıdır. Hollanda’nın %26’sı, dörtte
birinden fazlası deniz seviyesinin altındadır ve %50’si deniz seviyesinden 1
metre veya daha fazla yüksektedir. Bu sebeple Hollanda en iyi taşın koruma
sistemlerine sahiptir. Rijkswaterstaat, Ministry of Infrastructure and Water
Management ve District Water Boards Hollanda’da taşkınlarının önlenmesinde,
temiz suya ulaşmada ve herkese eşit kalitede suyu sağlamada görevlidir. Ayrıca
iller ve belediyelerde su yönetiminden sorumludur.
Rijkswaterstaat, büyük nehir ve göllerde, Kuzey denizinde ve Wadden denizinde su seviyesini kontrol altında tutmak, su kalitesini iyileştirmek hem doğa hem de tarım için uygun hale getirmek için çalışmaktadır. Ministry of Infrastructure and Water Management, temiz, güvenli ve sürdürülebilir bir çevrede etkin su yönetimi sağlayarak, sele karşı dayanıklı karayolları, demiryolları ve su yolları oluşturmak için çalışmalar yapmaktadır. District Water Boards ise su kanalları ve polder su yolları gibi bölgesel sulardan sorumludur. Ülkeyi selden korumak, tarımsal arazilerin yeterli suya erişmesini, atık suların arıtılmasını sağlayan bir kuruldur. Eğer Hollanda su yönetimi konusunda bu kadar tecrübeli olmasaydı ve deniz seviyesinden alçakta olan bölgelerin sele maruz kalmasıyla ülkenin haritası aşağıdaki gibi olurdu.
Hollanda’nın Sele Maruz Kalması Durumunda Haritası
Görsel Kaynağı: https://netherlandsinsiders.com/how-much-of-the-netherlands-is-below-sea-level/
Hollanda’nın en önemli amaçlarından birisi suyla uğraşmaktır.
Suyun Hollanda’lılar için olumsuz tarafı, tarih boyunca sele ve taşkınlara
maruz kalmalarıdır. Su altında kalma riskine karşı sürekli; yeni,
sürdürülebilir, akıllı ve teknolojik çözümler üretmeleri gerekmektedir. Eğer
yaptıkları setler, barajlar ya da bariyerle olmasaydı Amsterdam, The Hague,
Rotterdam gibi şehirler sele maruz kalabilirdi. Hollanda'nın gayri safi yurtiçi
hasılasının üçte ikisi taşkın eğilimli olan arazi yüzey alanların %55'inde
üretilmektedir. Yani teknik olarak bir sel durumunda ekonomik zararı çok büyük
olacaktır. Hollanda Dış Ticaret ve Kalkınma İşbirliği Bakanı Sigrid Kaag da bir
konuşmasında “Dünyaya açılan kapımız ve aynı zamanda sürekli bir tehdit olan
Kuzey Denizi sayesinde her konuya kapsamlı şekilde yaklaşan açık fikirli ve
yaratıcı insanlara dönüştük” demiştir.
Deniz seviyesine göre Hollanda’ya bakılacak olursa; koyu mavi alanlar deniz seviyesinin altındadır. Koyu yeşil alanlar, deniz seviyesinin biraz altındadır ama yine de sel baskınlarına karşı savunmasızdır. Açık yeşil, sarı ve turuncu alanlar, ortalama deniz seviyesinin çok üzerindedir. Kırmızı çizgiler ise doğal savunma amacıyla yapılan setleri göstermektedir.
Deniz Seviyesine Göre Hollanda
Görsel Kaynağı: https://netherlandsinsiders.com/how-much-of-the-netherlands-is-below-sea-level/
Hollanda’nın kendine özgü bir coğrafi şekli vardır. Bu özgünlüğü polderler, setler ve su kanalları, hendekler sayesinde sağlamaktadır. Polder, setler yardımıyla denizden kazanılan toprak anlamına gelmektedir. Bir toprak alan elde etmek için, sulak alan öncelikle setlerle çevrilir. Setlerin içinde kalan su yel değirmenleri ve elektrikli su pompalarıyla boşaltılır ve kurutulur. Oluşan polder kurusa bile alanın gelecekte de kuru kalması için yel değirmenleri veya pompalar çalışmaya devam etmektedir. Drenajın sağlanması adına da su kanalları yaparak kalıcı hale getirilmiştir. Set kelimesi Hollandaca’da “dam, dijk” kelimelerine karşılık gelmektedir. Bu sebeple Hollanda’da yer isimlerinde sık karşılaşabilecek bir durumdur; Kinderdijk, Houtribdijk, Amsterdam, Rotterdam, Volendam, Edam.
Havadan Polder Görüntüleri- Saadet
Gökmen Arşivi
Her ülkenin kendine ait simgesi olduğu gibi Hollanda’nın da
birçok simgesi vardır. Özellikle bu simgelerde tabii ki su ile alakalıdır.
Hollanda denildiğinde akla gelen ilk şeyler yel değirmenleri, su kanalları,
lale bahçeleri ve tahta ayakkabılardır. Yel değirmenleri Hollanda için, toprak
arazi oluşturmak amacıyla suyun tahliye edilmesini sağlayan bir unsurdur.
Elbette sonrasında sadece bu amaçla sınırlı kalmamıştır. Gelişen teknolojiyle
birlikte pompalar kullanılmaya başlanmış ve yel değirmenlerinin bir kısmı da
işlevini yitirmiştir. Günümüzde halen binden fazla yel değirmeni bulunmaktadır.
Bu süreçte insanlar sulak alanlarda çalışırken ayaklarını kuru tutmak, amacıyla
klompen adında tahta ayakkabılar giyerlerdi.
Volendam Yel Değirmeni- Saadet Gökmen
Arşivi
Kazanılan toprak arazilerin devamlılığı için su kanalları
inşa edilmiş ve bu kanallar kentlere entegre edilerek ayrıca bir peyzaj ögesi
olarak da kullanılmıştır. Lale ise kumlu, taşsız ve killi topraklarda verimli
yetişen bir tür olduğu için tercih edilmiştir. Lale Osmanlı İmparatorluğu’nda
yetiştirilirken 16. Yüzyılda Hollanda’ya tanıtılmıştır. Şu an ise dünyanın en
büyük lale üreticisidir.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://pure-h2o-learning.eu/tr/trainer-in-chemistry-3/lo-9?showall=1
https://www.netherlands-tourism.com/netherlands-sea-level/
https://www.holland.com/global/tourism/information/general/dutch-water-facts.htm
https://netherlandsinsiders.com/how-much-of-the-netherlands-is-below-sea-level/
https://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterbeheer
https://www.government.nl/topics/water-management/water-management-in-the-netherlands
http://www.deltawerken.com/Watermanagement/1600.html
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/07900627.2017.1372273
https://dutchreview.com/culture/society/tulips-in-the-netherlands-dutch-thing/
Yorumlar
Yorum Gönder